Bilgilendirme Yazıları

Doktorumuzun Yazıları

Doktorlarımızın Yazıları

Çocuklar ve Oyun

Çocuğun gelişiminde oyun oynamanın çok önemli bir yeri vardır. Sadece insan yavrusu değil, tüm hayvanların da yavruları oyun oynar. Mesela nesnelerle oyun, avlanan hayvan türlerinde gözlenir, harekete dayalı oyunlar (hoplama, zıplama gibi) yüzen, uçan veya ağaçlarda yaşayan hareketli hayvanlarda, özellikle de yırtıcılardan kaçması gereken hayvanlarda yaygındır. Üçüncü ve en karmaşık oyun şekli, çocukların oynadığı sosyal oyundur. Sosyal oyun sahte kavga, birbirini kovalama veya güreşme, evcilik oynama  gibi rol yapılan oyunlardır.

Oyun stres olmadığı zamanlarda oynanır ve zevkli bir aktivitedir. Zevkli aktiviteler başka bir amaç gütmeden yapılan şeylerdir. Ama aslına bakılırsa bu aktivitelerin zevkli olmasmasının sebebi devamlılığının sağlanmasıdır. İnsanlar hayatta kalma olasılığını artıran aktiviteleri sevmeye programlıdır. Mesela hayatın devamı için insanlar seksi sevmektedirler. Seksi sevmeyen insanların eş bulma ve çocuk yapma olasılıkları daha düşüktür. Bu açıdan bakıldığında oyunun çevre koşullarına uyumu artıran bir amaca hizmet ettiğini görüyoruz. 

Oyun esnasında beyinden dopamin salgılanır. Dopamin hareketleri düzenler, dikkati artırır ve ödül mekanizmaları ile ilgilidir. Aynı zamanda oyun noradrenalin ve adrenalin seviyelerini de artırır. Noradrenalin de dikkati ve hareketi artırırken aynı zamanda nöron plastisitesini (nöronların değişen koşullara uyum sağlama potansiyeli) ve sinapslarda öğrenme mekanizmasını artırır. Gerçek hayatta yaşanan streste adrenalin yanında bir stres hormonu olan kortizol seviyelerinde de artış olur. 

Uzun süren stres durumlarında kortizol hormonun sürekli yüksek seviyelerde seyretmesi büyüyen bünyeye olumsuz etki etmektedir. Oyun sırasında yaşanan streste ise adrenalin ve dopamin seviyeleri yükseltirken kortizol seviyeleri yükselmez. Bu şekilde oyun esnasında öğrenme artar ve gerçek hayata hazırlık yapılmış olunur. Çocukların oyunda risk alması önemli bir gelişimsel süreçtir, böylece çocuklar sınırları test edip neyin güvenli neyin tehlikeli olduğunu öğrenmiş olur.

Oyun çocuklarda deneyim sağlamanın yanı sıra neyi sevdiklerini ve neyden hoşlanmadıklanı keşfetmelerini sağılar. Oyunun en önemli görevi çocukların ilgi alanlarını bulmalarına  yardımcı olmasıdır.